Χάρη στη γεωγραφική θέση, τους πλούσιους φυσικούς πόρους, το συνδυασμό Μεσογειακού και ηπειρωτικού κλίματος και τη δύναμη του ανθρώπινου κεφαλαίου τους, τα Βαλκάνια βρίσκονται σε πραγματικά ευνοϊκή θέση με σημαντικά περιβαλλοντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Με ικανή πολιτική βούληση, διανοητικό δυναμικό, ηγεσία της κοινωνίας των πολιτών και αποφασιστικότητα για άντληση διδαγμάτων από το παρελθόν, τα κράτη της περιφέρειας μπορούν να οικοδομήσουν μια οικονομία ανανεώσιμης ενέργειας και να γίνουν πρότυπο για την ήπειρο.
Οι οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα Βαλκανικά κράτη σήμερα, προσφέρουν μια ευκαιρία για μεταρρύθμιση, που όχι μόνο είναι δυνατόν να θέσει την περιφέρεια στην ορθή αναπτυξιακή πορεία, αλλά παράλληλα μπορεί να αναζωογονήσει τις νεαρές δημοκρατίες της. Οι κάτοικοι της περιφέρειας αναζητούν ανάπτυξη που να παρέχει απασχόληση, να εξασφαλίζει μια αξιοπρεπή ζωή και να προωθεί ισορροπημένη και συνετή χρήση των φυσικών πόρων.

Η περιφέρεια δεν ξεκινάει από το μηδέν, όταν πρόκειται για θέματα συνεργασίας πάνω σε μια κοινή πράσινη οικονομία και το Βαλκανικό Φόρουμ θα κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διευκολύνει την εμφάνιση και υλοποίηση πολλά υποσχόμενων νέων ιδεών και θα συντελέσει στην κινητοποίηση πόρων και επενδύσεων που προωθούν τη συνεργασία. Το σύμφωνο Ενεργειακής Κοινότητας (Energy Community Treaty) που υπογράφηκε στην Αθήνα το 2005, αποτελεί σημείο εκκίνησης, καθώς αποδεικνύει ότι η περιφέρεια μπορεί να στηρίξει συμφωνίες για αναπτυξη ενιαίων αγορών βασισμένων σε κοινά συμφέροντα και αλληλεγγύη. Αποδεικνύει ότι τα Βαλκάνια μπορούν να προετοιμαστούν, όχι μόνο για να λάβουν και να κάνουν ορθή χρήση της Ευρωπαϊκής στήριξης, αλλά επίσης για να συνεισφέρουν ουσιαστικά στη σταθερότητα, την ανάπτυξη και την αυτάρκεια του τομέα ενέργειας της ΕΕ.

Το ανθρώπινο δυναμικό είναι σημαντικός παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης και εξέλιξης και πηγή ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων. Τα κράτη των Βαλκανίων μπορούν να ωφεληθούν από βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα στην αγορά εργασίας και από αυξημένες επενδύσεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της επιστήμης και της τεχνολογίας, με αποτέλεσμα  ένα ειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό.

Παρόλο που γίνονται συνεχείς προσπάθειες να καλλιεργηθεί το περιφερειακό εμπόριο και να προωθηθεί η ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού παραμένει στην ανεργία, καταπνίγοντας την οικονομική ανάπτυξη, αυξάνοντας την ανισότητα και αποδυναμώνοντας κοινότητες. Οι προκλήσεις που χρειάζεται να αντιμετωπισθούν περιλαμβάνουν τον ελλιπή συντονισμό μεταξύ εκπαιδευτικών πολιτικών και πολιτικών αγοράς εργασίας˙ ανισορροπίες μεταξύ ζήτησης και προσφοράς εργασίας, που σχετίζονται με αναντιστοιχίες δεξιοτήτων˙ ελλιπή συστήματα για την πρόβλεψη των τάσεων της αγοράς εργασίας και τις ανάγκες για δεξιότητες˙ πολιτικά, γραφειοκρατικά και οργανωσιακά εμπόδια απέναντι στην επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και την ίδρυση  νέων εταιρειών˙ ελλιπή έρευνα και ανάπτυξη˙ και, μεταξύ άλλων, εμπόδια στην ελεύθερη μετακίνηση εργαζομένων. Για να διευκολυνθεί η  ανάδυση μιας περιφερειακής αγοράς εργασίας θα απαιτηθεί ιδιαίτερη προσοχή στην εναρμόνιση εκπαίδευσης και συστημάτων κατάρτισης σε όλο το εύρος της περιφέρειας και στην αναβάθμιση των ερευνητικών δυνατοτήτων της περιφέρειας.

Το Βαλκανικό Φόρουμ επιδιώκει να κινητοποιήσει μια στενότερη περιφερειακή συνεργασία για την προώθηση της ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού και τη βελτίωση  λειτουργίας της περιφερειακής αγοράς, που βασίζεται στα δυνατά σημεία της. Με τον τρόπο αυτό, βοηθά στη δημιουργία ομοφωνίας για τα πλεονεκτήματα μιας πιο ευέλικτης περιφερειακής αγοράς που μπορεί να είναι ανταγωνιστική στη διασυνδεδεμένη παγκόσμια οικονομία. Η αναπτυξιακή πρακτική συνηγορεί στο ότι τα βήματα που ακολουθούνται για την ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου, σε συνδυασμό με αυξημένη κινητικότητα του εργατικού δυναμικού και πολιτικές κοινωνικής ενσωμάτωσης, μπορούν να τονώσουν τη γενικότερη ανταγωνιστικότητα, να αμβλύνουν τη φτώχεια και να ενισχύσουν τη διακυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα.

H εκπαίδευση είναι ο θεμέλιος λίθος της οικονομικής ανάπτυξης της περιφέρειας και της ενταξής της στην Ευρωπαϊκή και παγκόσμια κοινότητα. Η στενή συνεργασία πάνω σε θέματα πρακτικών εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών μπορεί να παράγει οφέλη που βελτιώνουν τις ζωές και την προοπτική όλων των πολιτών.

Παρόλο που βρίσκονται σε εξέλιξη στην περιφέρεια αρκετές προσπάθειες αντιμετώπισης  αναγκών σε σχέση με την εκπαίδευση, παραμένουν κάποιες συγκεκριμένες προκλήσεις, όπως οι δυσκολίες στη διακρατική αναγνώριση πτυχίων, τα χαμηλά επίπεδα συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων της περιφέρειας και μια έλλειψη εκπαιδευτικών προγραμμάτων που να προετοιμάζουν σήμερα τους φοιτητές για τις πιο ανταγωνιστικές θέσεις εργασίας. Το αποτέλεσμα είναι μια εκπαιδευτική μετανάστευση προς τη Δυτική Ευρώπη, που στερεί την περιφέρεια από πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό.

Το Βαλκανικό Φόρουμ στοχεύει στην ανάπτυξη μιας σύγχρονης, ενισχυμένης Βαλκανικής εκπαιδευτικής κοινότητας, που θα βασίζεται στο πλούσιο ιστορικό και πολιτιστικό υπόβαθρο των Βαλκανίων και η οποία τελικά θα αποβεί αναπόσπαστο κομμάτι της Ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής κοινότητας.

Η περιφέρεια των Βαλκανίων προκαλεί  τον θαυμασμό για τις εντυπωσιακές ακτογραμμές της, τη γαστρονομική κληρονομιά, τις πολιτιστικές παραδόσεις και τα αγροτικά προοϊόντα που προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Η οικονομική δύναμη του τουρισμού θα μπορούσε να διευρυνθεί από περιφερειακές τουριστικές πρωτοβουλίες που εξυμνούν την πολιτιστική κληρονομιά και ποικιλομορφία και ενδυναμώνουν τις υποδομές της περιφέρειας συνδέοντας επιμέρους χώρες. Τέτοιες πρωτοβουλίες θα απέφεραν οικονομικές απολαβές σε αγροτικές και αστικές κοινωνίες σε ολόκληρη την περιφέρεια και θα ενίσχυαν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.

Για να επωφεληθεί από τις ευκαιρίες αυτές, η περιφέρεια χρειάζεται καλύτερη δημόσια εκπαίδευση πάνω στα δυνητικά οφέλη του κοινού τουρισμού και τις πρωτοβουλίες που είναι οικολογικά, οικονομικά και πολιτισμικά βιώσιμες. Η βελτίωση των περιφερειακών υποδομών θα δημιουργούσε επίσης τις κατάλληλες συνθήκες για τη βελτίωση του περιφερειακού τουρισμού, συμπεριλαμβανομένων σιδηροδρομικών γραμμών που θα διευκόλυναν την κίνηση των τουριστών, τις πρωτοβουλίες περιφερειακής εκπαίδευσης και κατάρτισης και ευκολότερη διασυνοριακή μετανάστευση για όσους αναζητούν εργασία.

Το Βαλκανικό Φόρουμ φιλοδοξεί να γίνει ο καταλύτης για στενότερη περιφερειακή συνεργασία στους τομείς ανάπτυξης τουρισμού και υποδομών που θα συντελέσουν στην δημιουργία οράματος για την περιφερειακή τουριστική ανάπτυξη και θα προωθήσουν μια κοινή πολιτιστική κληρονομιά, παράλληλα τιμώντας την ποικιλομορφία της περιφέρειας.